ویژگی‌های فناوری GTL برای ایران

در دهه اخیر، مخازن گازی متمرکز، عظیم و متعددی در آب‌های خلیج‌فارس و در مناطق جنوبی ایران کشف شده‌اند. بسیاری از این میدان‌ها، هنگام فعالیت‌های اکتشافی شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های بین المللی خارجی برای یافتن میدان‌های نفتی جدید به اثبات رسیده‌اند. هم اکنون احتمال اکتشاف‌های جدید دیگری از مخازن گازی متمرکز در نواحی خشک و در آب‌های دریای خزر و خلیج فارس، وجود دارد. بهره‌گیری از فناوری GTL برای تحرک بخشیدن به صادرات گاز و تولید محصولات سوختی با کیفیت بالا از جمله هدف‌هایی است که ایران نباید حتی یک لحظه از آن غافل باشد. واقع شدن این میدان‌های گازی نزدیک به آبراه‌ها و در فاصله کمی از خشکی یکی از عواملی است که پروژه‌های صادراتی گاز طبیعی را به شکل GTL و LNG اقتصادی می‌کند. یکی دیگر از ویژگی‌های اجرای پروژه‌های GTL در ایران این است که صرف نظر از سهم ایران در سازمان کشورهای صادرکننده (اوپک) می توان از مایعات میان تقطیری برای مصارف داخلی به جای نفت خام بهره برد؛ از این رو به همان میزان ، نفت خام صادراتی و درآمد ملی افزایش می‌یابد.

سهم تخصیصی از سوی اوپک بر اساس تولیدات کشورهای عضو اوپک تعیین می شود؛ از این رو اگر ایران بتواند تولیدات نفت خام خود را از این طریق افزایش دهد، سهم آن نیز بیشتر از میزان صادرات کنونی خواهد بود. از لحاظ مقدار، تولید هر بشکه محصولات فناوری GTL دو بشکه نفت خام برای صادرات را در پی دارد. بنابراین با توجه به روند رو به رشد مصرف آینده محصولات سوختی برای ایران ، استفاده از GTL لازم و ضروری به نظر می‌رسد.

توسلی می‌افزاید: به طور کلی توسعه این فناوری ، سه مرحله دارد که با مرحله آزمایشگاهی آغاز شد و تولید کاتالیزوری را که در فرآیند تبدیل گاز به محصولات میان تقطیر استفاده می شود، به دنبال داشت.

در این طرح به ازای تولید هر بشکه فرآورده نفتی حدود 250 مترمکعب گاز طبیعی استفاده می‌شود. 99.3 درصد محصول مستقیم طرح بنزین ، گاز مایع ، سوخت جت و گازوئیل است و بقیه محصول نیز در فرآیندی دیگر به فرآورده‌های یاد شده تبدیل می‌شود. بنزین حاصل از گاز طبیعی به دلیل درجه آرام سوزی مناسب و خوب و نیز مناسب بودن برای محیط زیست 7 تا 10 درصد از بنزین سوپر بدون سرب حاصل از نفت خام گران‌تر است.

سوخت دوستدار محیط زیست

هم اکنون تنها 3 تا 4 شرکت در دنیا به فناوری خاص در این زمینه دسترسی دارند که هیچ یک از آنها حاضر نیستند دانش فنی خود را به خریداران بفروشند. در شرایطی که فناوری تبدیل گاز، تنها بخش کوچکی از کل سرمایه گذاری لازم برای احداث یک واحد صنعتی تولید GTL را تشکیل می‌دهد، این شرکت‌ها تنها به شرط مشارکت در سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف بالادستی تا پایین دستی و بازاریابی محصول ، حاضر می‌شوند این فناوری را به متقاضیان ارائه کنند. چنین وضعیتی در قراردادهای احداث واحدهای GTL در قطر قابل مشاهده است که شرکت‌های دارنده این فناوری، به طور مشخص و انحصاری ، دانش فنی خود را در اختیار این کشور قرار نداده‌اند و در دیگر بخش‌های مرتبط با این طرح‌ها نیز دخالت دارند.

خوشبختانه با تلاش پژوهشگران صنعت نفت ، پتنت تکمیل GTL در اداره ثبت اختراع آمریکا به نام ایران به ثبت رسیده است. به طورکلی فرآیند GTL تا کنون در چند کشور اروپایی ، آمریکا و عراق و سوریه و کشورهای حوزه خلیج فارس به ثبت رسیده است.

واحد صنعتی آن هم در داخل یا خارج از کشور احداث خواهد شد و بزودی واحد 10 هزار بشکه‌‌ای آن طراحی و سپس وارد فاز صنعتی 200 هزار بشکه می‌شود. البته برای ایجاد واحد 200 هزار شبکه و صنعتی شدن فرآیند GTL یک سال و نیم تا دو سال زمان نیاز است و سرمایه‌گذاری مورد نیاز واحد 10 هزار بشکه ، 25 تا 30 هزار دلار به ازای هر شبکه است.

البته برای تولید صنعتی یعنی بیشتر از 30 هزار بشکه ، طرح «جی.تی.ال» 18 ماه تا دوسال زمان نیاز داریم.

به گفته توسلی با توجه به این که ایران دارنده 18 درصد از گاز دنیاست، پژوهشگاه صنعت نفت در نظر دارد تا گاز هم مانند نفت به صورت خام به فروش نرسد بلکه با تبدیل به فرآورده‌های بهتر و ایجاد ارزش افزوده با آن درآمدزایی کرد. وی می‌افزاید: هنوز به وسیله این فناوری (GTL)، صنعتی در دنیا ساخته نشده اما کشورهایی نظیر آفریقای جنوبی با ظرفیت 30 هزار بشکه برای شرکت ساسوی، مالزی با ظرفیت 15 هزار بشکه برای شرکت شل و قطر که مرحله ساخت است و به تولید نرسیده با هزینه 50 هزار دلار برای شرکت ساسوی این فرآیند را استفاده می‌کنند.

وی در خصوص علت عدم بهره‌مندی پژوهشگران روسی از این فرآیند گفت: روسیه به دلیل آن که در اکثر کشورهای اروپایی لوله کشی گاز انجام داده و براحتی ذخایر گاز خود را به فروش می‌رساند نیازی به راه اندازی چنین سیستم‌هایی ندارد اما در کشور ما با بهره‌گیری از همان سیستم نفت خام می‌توان محصولات GTL را به فروش رساند.

منبع: جام جم

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: